Από την κάμερα-στυλό του Αστρύκ το 1948 στα «εκατομμύρια μικρών παραγωγών» των Social Media του 2014


Του Δημήτρη Χ. Γκαρτζονίκα


Ήταν ο Αλεξάντρ Αστρύκ το 1948 που έγραψε το άρθρο «Η κάμερα στυλό» την εποχή που ο κινηματογράφος αναζητούσε τον δρόμο του. «Ο κινηματογράφος έγραψε, εντελώς φυσικά, μεταβάλλεται σ’ ένα μέσο έκφρασης, ακριβώς όπως συνέβη παλιότερα με τις άλλες τέχνες και ιδιαίτερα με την ζωγραφική και το μυθιστόρημα. Αφού πέρασε με επιτυχία την περίοδο που ήταν κάτι αξιοπερίεργο στα λούνα-παρκ, τώρα σιγά-σιγά γίνεται μια γλώσσα. Λέγοντας δε γλώσσα εννοώ μια μορφή, με την οποία ο καλλιτέχνης μπορεί να διατυπώσει τις σκέψεις του, όσο αφηρημένες και αν είναι, ή να εκφράσει τις έμμονες ιδέες του, ακριβώς όπως στο σύγχρονο δοκίμιο ή μυθιστόρημα. Γι’ αυτόν τον λόγο θα ήθελα να ονομάσω αυτή την καινούρια εποχή του κινηματογράφου, εποχή της κάμερα – στυλό. Αυτή η μεταφορά δημιουργεί μία πολύ ακριβή αίσθηση. Μ’ αυτήν εννοώ ότι σιγά – σιγά ο κινηματογράφος θα απελευθερωθεί από την τυραννία των οπτικών στοιχείων, από την λατρεία της εικόνας, από τις άμεσες και συγκεκριμένες απαιτήσεις της αφήγησης και θα γίνει ένα μέσο γραφής τόσο ευλύγιστο και πνευματικό, όσο η ίδια η γραπτή γλώσσα …»


Και συνεχίζει :

Η σκηνοθεσία δεν είναι πια ένα μέσο εικονογράφησης ή παρουσίασης μιας σκηνής, αλλά αυτή η ίδια η πράξη της γραφής (Σ.Σ. η σκηνοθεσία δεν υπηρετεί, ή δεν πρέπει να υπηρετεί απλώς το σενάριο – ιστορία). Ο φιλμουργός – δημιουργός γράφει με την κάμερα του, όπως ένας συγγραφέας γράφει με τον στυλό του”.


Το παραπάνω κείμενο σήμερα είναι τόσο επίκαιρο όσο ποτέ, διότι σήμερα ο φιλμουργός – δημιουργός καταγράφει με το κινητό του και δημοσιοποιεί με αυτό ή την ταμπλέτα του στα social media μικρές δημιουργίες βίντεο, φωτογραφιών συνοδευόμενα από κάποιο κείμενο.


Ο άνθρωπος γεννιέται με ένα κινητό που διαθέτει την επικοινωνία, την κάμερα, την φωτογραφική μηχανή και με ένα tamblet που έχει πρόσβαση σε όλα τα social media. Ο νέος αυτός δημιουργός έχει ελάχιστα πια να μοιραστεί με τις προηγούμενες γενιές. Απαιτεί να τον ακολουθήσουν διότι δεν έχει αλλάξει ο τρόπος ζωής κάτι που ήταν κάτι το φυσικό στο παρελθόν, αλλά έχουν αλλάξει τα κανάλια και ο τρόπος της επικοινωνίας του. Καταγράφει λοιπόν ο σύγχρονος άνθρωπος, ο homo dictius και δημοσιοποιεί καθημερινά.

Την εποχή αυτή θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι όταν η κάμερα και η φωτογραφική μηχανή είναι φορητό αντικείμενο της καθημερινής χρήσης (αν θες και λόγω εθισμού) εκατομμυρίων ανθρώπων τότε πραγματικά γίνεται «κάμερα στυλό». Ο καθένας γίνεται «σκηνοθέτης» των καθημερινών σημαντικών η μη στιγμών του και «σεναριογράφος» ταυτόχρονα όταν εκθέτει τις απόψεις του κάτω από το βίντεο ή την φωτογραφία του στα social media. Αυτή δηλαδή είναι και η καινούρια γλώσσα του «κινηματογράφου» των εκατομμυρίων πια σκηνοθετών. Ο προηγούμενος κινηματογράφος μπροστά σε αυτό φαίνεται στατικός ή δυσκίνητος.

Αυτό όμως που πρέπει να παρατηρήσουμε είναι ότι η νέα αυτή γλώσσα που διαμορφώνεται κυρίως μέσα από τις καθημερινές ατομικές παραγωγές των posts των social media συνδέεται όλο και πιο πολύ με την δημιουργία και την έκφραση και δεν είναι οι συνήθεις αναπαραγωγές τραγουδιών και η παρουσίαση φωτογραφιών και προσωπικών στιγμών. Το Ιντερνετικό δίκτυο στα «σκοτεινά» κανάλια του περιέχει ίσως τρισεκατομμύρια φωτογραφίες και βίντεο.


Δεν πιστεύω λοιπόν ότι ρισκάρω με μια μελλοντική πρόβλεψη λέγοντας ότι τα social media είναι ο χώρος από όπου θα επιτελείται η παγκόσμια επικοινωνία- ψυχαγωγία αντικαθιστώντας κάθε άλλου είδους επικοινωνίας ακόμα και την φιλικής. Και επίσης θα καταλάβει και το συντριπτικό μέρος του τρόπου ψυχαγωγίας μας μέσω των ατελείωτων posts & links διότι οι νέες γενιές γεννιούνται και εθίζονται με τη δεδομένη σχέση τους με τις συσκευές των social media, κάτι που θα μπει τελικώς στο DNA του σύγχρονου ανθρώπου.


Συμπερασματικά θα μπορούσα να επισημάνω ότι ο τρόπος που αντιλαμβάνεται κανείς την χρήση τους πιστεύω ότι (όπως όλες οι νέες ανακαλύψεις ), περνά την εποχή της υπέρ χρήσης με την αντίστοιχη υπερέκθεση. Συνεχείς τοποθετήσεις , ατελείωτες κρίσεις , υπερ έκθεση προσωπικών στιγμών, πολλές φορές μεγάλες πομπώδεις δηλώσεις με βάρος ευθύνης, όλα αυτά δηλαδή που καταγράφονται στο χρονολόγιο (timeline) μας σαν σκηνοθέτες της ζωής μας ή της ζωής που θα θέλαμε να ζήσουμε. Είμαι βέβαιος όμως ότι τα posts που ως σήμερα τόσο εύκολα εκθέτουμε, θα προσμετρούνται στο ιστορικό του καθενός όταν πια θα έχει παγιωθεί και μετεξελιχθεί αυτό που σήμερα ονομάζουμε “κοινωνική δικτύωση”. 


Στο άμεσο μέλλον η ατομική μας έκθεση στο σύνολο των posts που δημοσιεύουμε θα υποδηλώνει τον χαρακτήρα μας. Τον χαρακτήρα που εμείς σκηνοθετούμε και με τον οποίο θα μας κρίνουν οι άλλοι. Έρχεται δηλαδή η εποχή που το «avatar» που σκηνοθετεί ο καθένας μας θα μας αντικαταστήσει στην συνείδηση των άλλων.


Στο νέο αυτό περιβάλλον τα «Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης» μετεξελίσσονται και γιγαντώνονται σε «Αποκλειστικά Δίκτυα Επικοινωνίας, Ενημέρωσης και Ψυχαγωγίας» με ταυτόχρονη δικτύωση όλων των σχετικών συσκευών και των νέων που θα προκύψουν ως εξελιγμένα μοντέλα ,με την υποχρέωση ότι για να συμμετέχουμε θα πρέπει να ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ στην «ΝΕΑ ΓΛΩΣΣΑ».


Η τάση αυτή θα οδηγήσει από το να «αναπαράγουμε» και να εκθέτουμε αβίαστα, που παύει σιγά-σιγά να ενδιαφέρει, στο να δημιουργούμε και να εκθέτουμε πράγματα που θα πρέπει να έχουν ενδιαφέρον και να αρέσουν και τo «like» που τελικώς θα κυριαρχήσει στον πλανήτη δεν είναι σίγουρα τόσο αθώο όσο φαίνεται.          


Υ.Γ.

  • Το άρθρο εντάσσεται στο αφιέρωμα “Branding & Social Media” στα πλαίσια της εορταστικής επίτευξης του στόχου των 1.000.000 views πρωτογενούς υλικού, στο κανάλι μας στο Youtube.

Η φωτογραφία είναι από την ταινία του Αλέν Κορνό, «Η Δεύτερη Πνοή" : πηγή http://www.mixtape.gr






 

© 2013 TROPOS Blog. All rights resevered. Designed by Templateism

Back To Top