απο τη συνέντευξη του Γεώργιου Πολυχρονάκη στο περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία
1. Πως εξελίχθηκαν φέτος οι χειμερινές εξαγωγές μας νωπών φρούτων και λαχανικών (μήλα, ακτινίδια, εσπεριδοειδή, φράουλα, άλλα)
Οι μέχρι σήμερα (20/5) εξαγωγές των χειμερινών νωπών φρούτων και λαχανικών κατά την τρέχουσα εμπορική περίοδο 2015/2016 (1/10/15-30/9/2016) αυξήθηκαν κατά 34,6% κατ όγκο σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2015 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΥΠΑΑΤ σε επεξεργασία από INCOFRUIT-HELLAS.
Ελληνικές εξαγωγές και αποστολές φρούτων και λαχανικών
Στo τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου, οι εξαγωγές των λαχανικών αυξήθηκαν κατά 31,4% στον όγκο σε σχέση με τους ίδιους μήνες του 2015, συνολικού ύψους 66.884 τόνων, και η αξία με αύξηση κατά 20,6% ανήλθε σε 54,022 εκατομμύρια ευρώ.
Οι εξαγωγές φρούτων στους τρείς πρώτους μήνες του έτους αυξήθηκαν-εκτοξεύθηκαν σε όγκο κατά 37,6%, και σε αξία κατά 23,8% και ανήλθαν σε 390.506 τόνους και 197,164 εκατομμύρια ευρώ.
Στον τομέα των φρούτων αναδεικνύονται τα μανταρίνια, τα μήλα και οι φράουλες
Στα λαχανικά αυξήθηκαν κυρίως η ντομάτα, τα αγγούρια και έπονται τα υπόλοιπα που
έχουν αυξημένους μεν όγκους συνολικά πλήν όμως με όχι αντίστοιχη αύξηση σε αξία
2. Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για τα θερινά (βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, καρπούζια κ.λπ.)
Η παραγωγή των θερινών φρούτων εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο επίπεδο της περσυνής παραγωγής παρ ότι ανεμένετο μια καλή παραγωγή.Οι κλιματικές συνθήκες κατά την ανθοφορία – καρπόδεση (βροχές, χαμηλές θερμοκρασίες) και την εξέλιξη του καρπού, η παρατεταμένη ανθοφορία σε αρκετές περιοχές και ποικιλίες (ατροφικοί καρποί), δεν επέτρεψαν την επαλήθευση της αισιόδοξης πρόβλεψης.
Με βάση την EUROPECH η περισυνή παραγωγή ροδακίνων και νεκταρινιών ανήλθε σε 680.200 τόνους και των βερυκόκκων σε
54.800 τόνους Οι εκτιμήσεις για τα κεράσια θα είναι στα ίδια επίπεδα με πέρισυ και των καρπουζιών, πεπονιών αυξημένες έναντι των περισυνών ως και αυτών των επιτρ σταφυλιών με βάση τις μέχρι σήμερα καιρικές συνθήκες και κατ εκτίμηση οι εξαγωγές θα είναι αυξημένες έναντι της αντιστοίχου περιόδου του 2015 ήτοι
3. Υπάρχουν παραδείγματα επιτυχημένης διείσδυσης ελληνικών προϊόντων; Ποια προϊόντα σε ποιες χώρες.
4. Σε τι βαθμό έχει καλυφθεί η απώλεια λόγω Ρώσικου εμπάργκο
Το κοινοτικό εμπόριο κηπευτικών το 2015 ανήλθε σε 18,1 εκατομμύρια τόνους, 3% λιγότερο από ό, τι το 2014, όταν ανήλθε σε 18.700.000 τόνους,. Οι πατάτες είναι το κυριότερο εκ των λαχανικών με 5,7 εκατομμύρια τόνους, ακολουθούμενες από τις ντομάτες με 2,7 εκατομμύρια τόνους.
Το κοινοτικό εμπόριο φρούτων το 2015 ανήλθε σε 18,6 εκατ τόνους, με αύξηση 7,5% σε σχέση με το εμπόριο το 2014, όταν ανήλθε σε 17.300.000 τόνους. Στις κύριες ομάδες των προϊόντων που εξάγονται από τις χώρες της ΕΕ περιλαμβάνονται τα εσπεριδοειδή, με 5,4 εκατομμύρια τόνους και τα μήλα και τα αχλάδια με 3,4 εκατομμύρια τόνους το 2015.
Σε αξία, το κοινοτικό εμπόριο νωπών φρούτων και λαχανικών το 2015 αυξήθηκε κατά 10% σε σύγκριση με το 2014, φθάνοντας τα 31.977 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 14,007 εκατομμύρια ήταν τα λαχανικά, 8% περισσότερο από ό, τι το 2014 και 17.969.000 ευρώ ήταν για τα φρούτα, μέχρι 12,5%, σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Eurostat.
Για την χώρα μας οι εξαγωγές παρατηρήθηκε μια μείωση κατά -8,4% κατ όγκο και κατά -5,4% κατ αξία ήτοι ο μεγαλύτερος όγκος προς Ρωσία διετέθη και σε άλλους προορισμούς Κατά συνέπεια το κόστος ήταν περ 120.796 τόνοι και 49,867 977 εκατομμύρια ευρώ
5. Τα μέτρα ενίσχυσης της ΕΕ (για το Ρώσικο εμπάργκο) έχουν βοηθήσει; Περιμένετε ότι θα συνεχισθούν και φέτος, θα αλλάξει κάτι;
Ναι τα μέτρα βοήθησαν όχι στην έκταση που αναμενόταν πλην όμως οι μειώσεις των μεσοσταθμικών τιμών είναι εμφανής διότι οι ποσότητες νωπών οπωροκηπευτικών που θα εξάγονταν στη Ρωσία διατέθηκαν στις λοιπές καταναλωτικές αγορές και των ελληνικών συμπεριλμβανομένων αλλά με μικρότερες τιμές.
Κατά την συνεδρίαση της 14/3/2016 στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας συζητηθηκε η παράτασης κατά ένα έτος (λήγει στις 30 Ιουνίου 2016) των μέτρων στήριξης των παραγωγών οπωροκηπευτικών που πλήττονται από το ρώσικο εμπάργκο. (παράταση των μέτρων στήριξης των παραγωγών οπωροκηπευτικών και βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος απόσυρσης)
Οι υποβληθείσες προτάσεις είναι στρατηγικής σημασίας για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων της αγοράς που προκαλούνται από το ρωσικό εμπάργκο και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μέτρων διαχείρισης κρίσεων της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς. Με πρόσφατες όμως δηλώσεις του ο αρμόδιος Επίτροπος Γεωργίας δήλωσε ότι αναστέλλεται η εφαρμογή της απόφασης και θα εξετασθεί ξανά στο τέλος Ιουνίου 2016 για να προσδιορισθούν τα μη απορροφηθέντα κονδύλια του προηγούμενου προγράμματος που από κάποια κράτη-μέλη δεν έχουν τελειώσει μεταξύ των οποίων και η χώρα μας Σε κάθε περίπτωση οι εγκριθείσες ποσότητες του 30% αυτών του προηγούμενου για την περίοδο 1/7/2016-30/6/2017 είναι ανεπαρκείς και η μη αναθεώρηση των μοναδιαίων τιμών απόσυρσης κατ είδος ελλιπείς .Επίσης ιδιαίτερα σημαντικό για τον τομέα είναι ότι η ελληνική πλευρά θα στηρίξει το αίτημα για εμπλουτισμό των προς στήριξη προϊόντων και με τις φράουλες, κ.α φρούτα και λαχανικά.
6. Έχουμε προβλήματα στις εξαγωγές μας λόγω διακρατικών συμφωνιών της ΕΕ με τρίτες χώρες; Τι προτείνετε να κάνουμε ως χώρα;
Ο τομέας των οπωροκηπευτικών τα τελευταία χρόνια υποφέρει από υπερβολικό ανταγωνισμό προιόντων τρίτων χωρών, λόγω μετατροπής της Ε.Ε σε αγορά ουσιαστικώς προϊόντων δεύτερης κατηγορίας ποιότητος χωρίς διαφάνεια και συγκρισιμότητα στην ποιότητα, την εμφάνιση, το μέγεθος και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, με συνέπεια το κατρακύλισμα των τιμών ,την επικράτηση εισαγωγών από χαμηλού κόστους χώρες αμφιβόλου ποιότητος, κοινωνικής ευθύνης, επιβάρυνσης περιβάλλοντος και ποιοτικών χαρακτηριστικών προϊόντων και δημιουργία προβλημάτων για το μέλλον της κοινοτικής παραγωγής φρούτων και λαχανικών.
Η παραγωγή οπωροκηπευτικών της χώρας μας σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να απορροφηθεί ,διότι το κόστος παραγωγής είναι ψηλότερο από την τιμή πώλησης των εισαγόμενων με συνέπεια να διατίθενται σε τιμές κάτω του κόστους, με αρνητικές επιπτώσεις στο εισόδημά των παραγωγών.
Είναι σεβαστή η ελευθερία διακίνησης που επιβάλει το διεθνές εμπόριο και μάλιστα στην αγορά της Ε.Ε που είναι μακράν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας τροφίμων από τρίτες χώρες και ο δεύτερος μεγαλύτερος στον κόσμα στα φρούτα και λαχανικά .Θα πρέπει όμως να συνεχισθεί η στρατηγική της πολιτικής της κοινοτικής προτίμησης των προϊόντων της ΕΕ που παράγει τρόφιμα σε αρκετά μεγάλη ποσότητα και έχει εξασφαλίσει το να είναι ασφαλή και να παράγονται με βιώσιμο τρόπο και με κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος. Οι ευρωπαίοι όμως γεωργοί δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τα προϊόντα τρίτων χωρών λόγω κόστους των προτύπων που εφαρμόζονται τα προϊόντα τρίτων χωρών.
Προς τούτο θα πρέπει να εξακολουθήσουμε να στηρίζουμε την γεωργία της ΕΕ και το εισόδημα των παραγωγών της μέσω της ΚΑΠ .Δηλαδή θα πρέπει να
Υποστηρίζουμε την διατήρηση και αυστηροποίηση του υφιστάμενου στην Ε.Ε. συστήματος των τιμών εισόδου . Είναι ο μόνος τρόπος για να «πειθαρχούν» τα εισαγόμενα προϊόντα τόσο σε κάποιες ελάχιστες τιμές που διαμορφώνονται για τα προϊόντα αυτά ενδοκοινοτικά όσο και στην πληρωμή των δασμών .
Θεωρούμε ότι θα πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί για την υπογραφή προτιµησιακών συµφωνιών µε τις τρίτες χώρες ,κυρίως στα προϊόντα φυτικής παραγωγής ,ενώ για τα ζωικής παραγωγής δεν σημειώνεται ανάλογη δραστηριότητα,
7. Περιμένετε προβλήματα λόγω της TTIP;
Εκ πρώτης όψεως εκτιμούμε ότι οι επιπτώσεις της συμφωνίας στο εμπόριο των οπωροκηπευτικών όσον αφορά την προστασία, τους δασμολογικούς φραγμούς και τα φυτοϋγειονομικά στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, ως προς τους συνολικούς κοινούς στόχους, μπορεί και αναμένεται ότι θα συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση των εξαγωγών φρούτων και λαχανικών. Οσον αφορά τις τρέχουσες προτάσεις η ανάλυσή τους δημιουργεί ανασφάλεια επειδή το κείμενο επιτρέπει ένα ευρύ περιθώριο ερμηνείας.
Με βάση κείμενα, που ήρθαν στην δημοσιότητα, μετά τον 13ο γύρο διαπραγματεύσεων μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ.Ε.Ε. (Νέα Υόρκη, 25 έως 29 Απρίλιου, 2016), ως και έγγραφα των διαπραγματεύσεων ΤΤΙΡ (Μάρτιος 2016),αναμένεται να υπογραφεί η συμφωνία πριν το τέλος του 2016
Όπως φαίνεται καθαρά η ΕΕ και οι ΗΠΑ. έχουν ήδη φθάσει κοντά σε μια συμφωνία εξακολουθούν όμως να έχουν εκκρεμότητες για την επίτευξη της .
Οι τρέχουσες προτάσεις του "νομικού κειμένου για τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα" δεν είναι αρκετά ικανοποιητικές για την εξασφάλιση της πρόσβασης των ευρωπαϊκών φρούτων και λαχανικών και ειδικότερα των ελληνικών στην αγορά των ΗΠΑ εν αντιθέσει με την επιδίωξη ελεύθερης πρόσβασης των αμερικάνικών στην Ε.Ε
Δυστυχώς εκτιμάται ότι υπάρχει κίνδυνος να μην ισχύσει η υφιστάμενη στην Ε.Ε αρχή της πρόληψης διασφάλισης της ποιότητος και φυτουγείας των προϊόντων πριν από την εμπορία με τα χρησιμοποιούμενα φυτοπροστατευτικά που χρησιμοποιούνται και τα υπολείμματα τους να μην είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο ή το περιβάλλον , η οποία θα αντικατασταθεί από τον κίνδυνο, που ισχύει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει ο φόβος να μειωθούν οι απαιτήσεις για τις χημικές ουσίες, τα φυτοφάρμακα και γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς ΓΤΟ, που υπάρχει μια ισχυρή νομοθεσία της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι στην ΕΕ επικρατεί η αρχή της προφύλαξης, ενώ η νομοθεσία των ΗΠΑ δίνει προτεραιότητα στην εμπορία των προϊόντων και την απόσυρση τους μόνο αν αποδειχθεί εκ των υστέρων ότι είναι επιβλαβή. Αλλά η αρχή της προφύλαξης που κατοχυρώνονται στη Συνθήκη της ΕΕ, δεν αναφέρεται στο διαρρεύσαν έγγραφο της ΤΤΙΡ. Ωστόσο, αναφέρεται σε διάφορα κεφάλαια ότι ζητείται από τις ΗΠΑ για μια προσέγγιση "με βάση τον κίνδυνο», στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό θα ήταν προδήλως σοβαρή απειλή, επειδή οι ευρωπαίοι παραγωγοί φρούτων και λαχανικών θα είναι σε μειονεκτική θέση έναντι των εισαγωγών από τρίτες χώρες, διότι οι παραγωγοί μας καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια και δαπάνες για να αποκτήσουν υγιή και υγιή παραγωγές, με βάση ολοκληρωμένα συστήματα με τη βοήθεια των βοηθητικών εντόμων και των βιολογικών εντομοκτόνων για τον έλεγχο των παρασίτων.
8. Πως σχολιάζετε τις αθρόες νέες φυτεύσεις των τελευταίων χρόνων, κυρίως βερικοκιάς, κερασιάς, ακτινιδιάς, συμπύρηνων ροδάκινων (σε βάρος των επιτραπέζιων), θα επηρεασθούν οι εξαγωγές γενικά;
Δυστυχώς λόγω έλλειψης σχεδιασμού και προγράμματος από την Πολιτεία παρατηρούνται κατά καιρούς φαινόμενα μιμητισμού, στην προτίμηση από παραγωγούς για αλλαγή καλλιέργειας χωρίς μελέτη των προοπτικών διάθεσης των προϊόντων. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο αποτυχίας και την απογοήτευση κυρίως από τους ενεργούς αγρότες μας.
9. Γενικά, χρειάζεται η χώρα αναδιάρθρωση καλλιεργειών ή και ποικιλιών για καλύτερη εξαγωγική επίδοση; Τι θα προτείνατε;
Πιστεύουμε και έχουμε ζητήσει επανειλημμένως από την Πολιτεία την χάραξη αγροτικής πολιτικής με :
α).Αύξηση όγκου παραγωγής και νέες καλλιεργητικές ποικιλίες: Θα πρέπει να εμπλουτιστεί και να επεκταθεί η ελληνική καλλιέργεια , τόσο από άποψη έκτασης όσο και από πλευράς νέων ποικιλιών. Ιδιαίτερα για τα φρούτα, των οποίων οι εξαγωγές έχουν σχεδόν υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια, αναμένεται η ζήτηση να υπερβεί την προσφορά από τη στιγμή που αποκατασταθεί η εγχώρια κατανάλωση.
β) Σχεδιασμός καλλιεργειών: Η αλλαγή πλεύσης στις καλλιέργειες θα πρέπει να προβλέπει προϊόντα με διαφορετικά στάδια ωρίμανσης, ούτως ώστε να επεκταθεί η καλλιεργητική περίοδος και να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες που μας δίνει κλιματικά και γεωγραφικά η χώρα μας.
Στα πλαίσια της βασικής εμπορικής αρχής για διεύρυνση των αγορών, αναζητούμε, όπως κάνουν και οι άλλες κοινοτικές παραγωγικές χώρες ,νέες αγορές σε τρίτες χώρες όπως π.χ Ασία, Μέση Ανατολή και Αμερικανικής Ηπείρου. Παρατηρούνται όμως καθυστερήσεις στην υπογραφή των απαιτουμένων φυτουγειονομικών πρωτοκόλλων με τις χώρες αυτές . Προς τούτο προτείνεται η αρμοδιότητα για οποιαδήποτε ενέργεια να τελεί υπό το συντονιστικό όργανο εξωστρέφειας
10. Υπάρχουν θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ Ελλήνων ή και ξένων εξαγωγέων;
Υφίσταται μεγάλο θέμα με την διακίνηση ατυποποίητων οπωροκηπευτικών προϊόντων από «Έλληνες και Βαλκάνιους εμπόρους» κατ ευθεία από τον αγρό χωρίς την απαιτούμενη σήμανση και χωρίς την τήρηση κανόνων υγιεινής και ασφάλειας Συνέπεια αυτής της πρακτικής είναι οι τιμές εξαγωγής να έχουν ‘βαλτώσει’ με ανάσχεση της δραστηριότητας υγειών εξαγωγικών επιχειρήσεων και με παράλληλη δυσφήμιση των προϊόντων μας .Το δυστύχημα μάλιστα είναι ότι τέτοιες δραστηριότητες στηρίζονται από δημόσιες υπηρεσίες στο όνομα “κάποιας καλύτερης “ τιμής για τον παραγωγό.
Επί πλέον υφίστανται θέματα αθέμιτου ανταγωνισμού που ασκείται από ορισμένους <εξαγωγείς> ,οι οποίοι εκμεταλλεύονται προς τούτο την ασυνέπεια τους απέναντι σε παραγωγούς, εργάτες και ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις προς το ΙΚΑ ,αλλά και απέναντι σε πελάτες / εισαγωγείς.
Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων προτείναμε και άρχισαν να πραγματοποιούνται αυστηροί έλεγχοι για αντιμετώπιση κυρίως προβλημάτων στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές οπωροκηπευτικών (φορολογικά και κυκλοφορία ατυποποίητων προϊόντων) , και επί πλέον προτείναμε και προτείνουμε :
Την καθιέρωση της «ηλεκτρονικής παρακολούθησης του εμπορίου και ελέγχου των μεταφορών" ως μια μόνιμης ηλεκτρονικής λύσης επί των εισαγομένων - εξαγομένων διακινουμένων φορτίων φρούτων και λαχανικών, προκειμένου αφ ενός να ελέγχεται η φορολόγηση των διακινουμένων ατυποποίητων οπωροκηπευτικών προϊόντων από "Έλληνες και βαλκάνιους εμπόρους" αλλά και της τυποποίησης τους
11. Ματαιώθηκε για ακόμη μια χρονιά το πρόγραμμα διανομής φρούτων και λαχανικών στα σχολεία Τι θα προτείνατε για την υλοποίησή του στο μέλλον
Η πάγια θέση μας είναι ότι το Πρόγραμμα Διανομής Φρούτων και Λαχανικών στα Σχολεία θα πρέπει να προβλέπει και να τονίζει τις ευεργετικές ιδιότητες των φρούτων και λαχανικών και να αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα τους, ιδιαιτέρως δε αυτών της πατρίδος μας, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας , με την ένταξη τους στο ημερήσιο σιτηρέσιο των μαθητών.
Οι μαθητές πρέπει να γνωρίσουν τα φρούτα και λαχανικά της τοπικής παραγωγής με εξασφάλιση της προμήθειας τους από τοπικούς προμηθευτές και ότι θα έπρεπε η κατανάλωση να γίνεται εντός των σχολικών κτηρίων με παράλληλη ενημερωτική περιγραφή των συνθηκών καλλιέργειας και παραγωγής τους (με επισκέψεις στους τοπικούς παραγωγικούς φορείς ώστε να μάθουν πως παράγεται, συσκευάζεται και τυποποιείται το προϊόν) σε συνδυασμό με την παροχή «δεκατιανού» που λόγω της οικονομικής κρίσης στερούνται πολλά ελληνόπουλα
Προκειμένου να συμβάλλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση, προτείναμε και προτείνουμε να περιληφθεί στην προκήρυξη η εξασφάλιση στους μαθητές των περιοχών που αφορά το πρόγραμμα η κατανάλωση ενός φρούτου τουλάχιστον την ημέρα για το χρονικό διάστημα από αρχής μέχρι τέλους της σχολικής χρονιάς πολύ περισσότερο που από την νέα χρονιά συγχώνευονται τα προγραμμάτα διανομής φρούτων και διανομής γάλακτος, που σημαίνει ότι το πρόγραμμα θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη σημασία και δίνει την ευχέρεια στους αρμόδιους να αλλάξουν όλη την φιλοσοφία του.
| About Author: Γιώργος Πολυχρονάκης |
|
Ο Γιώργος Πολυχρονάκης είναι Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT-HELLAS. Είναι Chairman – Committee on Citrus της EUCOFEL - European Fruit and Vegetables Trade Association, Μέλος της “Επιτροπής Διευκόλυνσης Εμπορίου, ,της «Ομάδας εργασίας εμπειρογνωμόνων προς υποβολή προτάσεων για τη θέσπιση στρατηγικής για την ανταγωνιστικότητα στη γεωργία» και της «Επιτροπής Συνέργειας για την Οικονομική Διπλωματία», Συνεργάτης της World Bank Group to enabling the business of agriculture report,ως και της Tropos Branding Co για τα θέματα εξαγωγών των ελληνικών οπωροκηπευτικών. |
